Elk voorverpakte levensmiddel is verplicht een etiket te bevatten welke voldoet aan de Europese wetgeving. Op het etiket staat een hoop informatie vermeld die je kunt beschouwen als voorlichting instrument. Daarnaast kan het product een logo of keurmerk bevatten. Soms staat er op de verpakking ook een voedingsclaim vermeld.
De producent mag niet zomaar van alles op een verpakking of etiket zetten. Wat er precies op het etiket moet en mag staan is vastgelegd in wetten. Alle eisen hiervoor worden vastgesteld, waarna ze geïmplementeerd worden in de Nederlandse Warenwet. Deze eisen staan beschreven in de Europese wet Voedselinformatie die sinds december 2014 geldt (van der Vossen-Wijmenga, & Klostermann, 2021).Â
IngrediëntenÂ
De ingrediënten van het product moeten altijd vermeld staan op het etiket. Het eerst vermelde ingrediënt op de lijst is het ingrediënt komt het meest voor in het product. Als je dus een pak kokoskoekjes koopt koopt en ‘kokos’ staat vooraan, dan weet je dus het het koekje grotendeels uit kokos bestaat. Ook kan het percentage vermeld staan op de verpakking, maar dit is niet verplicht.
Soms gebruikt een fabrikant verschillende benamingen voor een product. Zo wordt suiker ook wel glucose(-stroop), glucose-fructosestroop, invertsuiker, kandij, maltodextrine, melasse(-stroop), sacharose, lactose, dextrose, fructose of sucrose genoemd. Als jouw kokoskoekje voor 30% uit suiker bestaat en voor 20% uit glucose-fructosestroop, dan bestaat het dus voor 50% uit suiker. Laat je dus niet misleiden!
Voedingswaarde tabel
De voedingswaarde tabel is waarschijnlijk het belangrijkste onderdeel van de verpakking als je wilt weten wat de voedingswaarde van een product is. Hierop staat beschreven hoeveel macronutriënten (koolhydraten, vetten, eiwitten) in kcal het product bevat. Daarnaast staat er ook op, indien aanwezig, hoeveel vezels, zout, vitamine en mineralen het product bevat.
Als je een gezonder alternatief wilt zoeken voor een product wat jij vaak eet, kan je dus het beste naar deze voedingswaarde kijken. De voedingswaarde staat altijd aangegeven per 100 gram en vaak ook per portie. Door de producten met elkaar te vergelijken kan je een gezondere optie kiezen. Hierbij adviseren we je om naar het product per 100 gram te kijken, zodat je producten goed kunt vergelijken. Daarnaast, de producent zelf kan bepalen hoe groot een portie is, dus wellicht werkt dit juist misleidend!
Stel je staat in de supermarkt en je wilt de meest gezonde hummus kopen. Je leest dat ‘hummus pikant’ per 100 gram 180 kcal bevat waarvan 11 gram koolhydraten. In de ‘hummus zongedroogde tomaat’ zitten per 100 gram 284 kcal en 15 gram koolhydraten. Je vindt ze allebei even lekker en baseert je keuze op de voedingswaarde van het product. In dit geval kies je dus voor ‘hummus pikant’, omdat deze minder kcal bevat en ook minder suiker.Â
ClaimsÂ
Een claim is een bewering over de eigenschap van een voedingsmiddel. Op producten kunnen twee verschillende claims staan: een voedingsclaims en gezondheidsclaims.
Een voedingsclaim zegt iets positiefs over de samenstelling van een product. Zoals dat het product ‘light’ of ‘zero’ is. Gezondheidsclaims stellen dat een voedingsmiddel voordelig is voor je gezondheid. Zoals vitamine C ondersteunt de afweer van je lichaam.
Ondanks dat er veel wet- en regelgeving is op claims, werken veel claims misleidend. Vitamine kunnen bijvoorbeeld worden toegevoegd aan het product. Dit is misleidend omdat het dan niet automatisch een gezond product wordt. Cola met sinaasappel smaak en vitamine C blijft cola. Daarnaast is de producent vrij om te bepalen hoeveel vitaminen of mineralen er worden toegevoegd aan het product. Boter met extra omega-3 bevat soms maar een erg kleine hoeveelheid omega-3-vetzuren, waardoor het een minimale invloed heeft op jouw gezondheid en je wellicht een voordeliger gezonder alternatief kan kiezen.Â
Wees daarbij bewust van de marketing van verpakkingen. Wanneer op cruesli bijvoorbeeld veel fruit op de verpakking staat afgebeeld, betekent dit niet dat het ook gezond is. Lees de etikettering en kies bewust een gezond product.Â
Meyboom-de Jong, B. (2018a). Richtlijnen goede voeding 2015 van de Gezondheidsraad. Bijblijven, 34(5), 358–360. https://doi.org/10.1007/s12414-018-0321-7
Meyboom-de Jong, B. (2018b). Richtlijnen goede voeding 2015 van de Gezondheidsraad. Bijblijven, 34(5), 11. https://doi.org/10.1007/s12414-018-0321-7
Voedingscentrum. (z.d.). Achtergronden Schijf van Vijf. Geraadpleegd op 6 mei 2021, van https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/achtergronden-schijf-van-vijf.aspx